XÂY NHÀ YẾN : SỰ KHỞI ĐẦU

1. Địa điểm :

Khảo sát để biết lượng chim tại khu vực muốn xây dựng, trung bình trên 10 cặp là có thể xây nhà nuôi yến.

Cần xét thêm về sinh cảnh khu vực muốn xây, nếu gần vùng biển, sông hồ, gần vùng đầm lầy hay rừng cây có nguồn thức ăn dồi dào, khu vực có khí hậu ôn hòa hơn những vùng lân cận… thì sản lượng thu hoạch sau này cao hơn.

Tránh xây dựng nơi có tỉ lệ nhà nuôi yến/lượng chim cao do nhiều chi phí , độ rủi ro lớn.

2. Diện tích : Tùy thuộc vào khả năng của chủ đầu tư,mức tối thiểu 100m² (ngang > 5m,dài > 10m). Diện tích lý tưởng : 8m x 20m ,1 trệt 2 lầu
   

3. Những yếu tố kỹ thuật căn bản :

1. Phần xây :     Nên làm tường 2 lớp,thông gió chéo,mái đỗ sàn có lớp đệm để bảo đảm nhiệt độ,độ ẩm cho một quá trình lâu dài.Chống thấm và thoát nước mặt sàn tốt (phần quan trọng),có nhiều cách làm bảo đảm và tiết kiệm như sử dụng lưới,nylon…

Bố trí hồ nước trong nhà (tầng trệt) để duy trì nhiệt độ,độ ẩm ổn định,hỗ trợ hệ thống tạo ẩm

Độ cao mỗi tầng trung bình 3m đến 3,5m

Phòng lượn thông suốt,bảo đảm cho chim sải cánh thoải mái,diện tích tối thiểu 20m².Độ cao tối thiểu 2m tính từ mái sân thượng,bố trí thông gió,cách nhiệt.

2. Lắp đặt nhà Yến : bao gồm 4 phần căn bản.

Phần gỗ :

Là phần quan trọng do chim trực tiếp làm tổ, được gắn trực tiếp lên trần nhà theo quy cách 30 x 90cm & 40 x100cm & 40 x 120 -140cm.

Những điểm cần lưu ý : gỗ chuyên dụng nhà Yến đã qua sấy khô,bào rãnh cho chim bám. Mặt gỗ rộng 15 & 20cm, dày 2cm. Phần mặt dài của ô gỗ (90,100,120,140) phải đặt vuông góc với hướng vào của chim(song song với miệng lỗ).

Lắp gỗ phải bảo đảm vuông góc, đều, không được hở trần.

Phần Âm thanh :

                    Loa góc trong nhà : sử dụng loại loa chuyên dụng (đế thạch anh),lắp và đi dây theo bản   vẽ chi thiết của kỹ thuật.Trung bình 100m² sử dụng 50 cặp loa, đi dây theo chuẩn Hifi.

Loa dẫn dụ : sử dụng những loại loa chuyên dụng công xuất lớn hơn loa góc, đặt tại những vị trí thông tầng, thông phòng để trung chuyển chim vào hệ thống loa góc sinh sống.

Loa miệng lỗ : sử dụng một loa đặc biệt âm thanh lớn làm loa trung tâm miệng lỗ(loa hút chim), bên cạnh đó hỗ trợ bằng 2 loa dẫn dụ.

Loa mái nhà : loa có tần số cao để gọi chim từ xa về tập trung trên mái nhà yến, thông thường sử dụng loại loa có họng dài để khuếch đại tần số, làm bằng nhựa hoặc gang, chống được nước mưa, đế thạch anh tạo độ bền cao, đặt trên đỉnh mái nhà, có độ nghiêng để nâng cao tần số khuếch đại và giảm tiếng ồn.

Ampli : sử dụng ampli riêng biệt cho mỗi hệ thống loa. Loại ampli chuyên dụng của Malysia có đầu đọc USB, thẻ nhớ như Denn,Nikodo,Nippon,NestAmp..sử dụng rất tốt. Điều chỉnh âm lượng của từng hệ thống sao cho phù hợp, giảm dần từ loa mái nhà vào đến loa góc.

Tiếng chim : gồm tiếng ngoài nhà,tiếng trong nhà và tiếng miệng lỗ (sử dụng trong trường hợp chim về nhiều nhưng hạn chế ra vào miệng lỗ trong thời gian dài).

Phần tạo ẩm : gồm hệ thống tạo ẩm trong nhà & ngoài nhà .

Trong nhà : dung béc phun sương hoặc một số máy phun sương chuyên dụng nhập khẩu Malaysia để duy trì độ ẩm ổn định, tránh phun gần phần gỗ hay để đọng nước ra sàn. Không được phun quá nhiều, tùy theo thời điểm khí hậu và đặc điểm địa lý để cài đặt giờ phun hoặc mức phun tự động.

Ngoài nhà : làm mát hệ thống mái nhà, cho chim tắm trong những ngày nắng nóng. Sử dụng những béc phun lớn tạo hơi sương, hạ thấp nhiệt độ và nâng độ ẩm cho một khoảng không khí bảo phủ quanh mái nhà, giúp chim cảm nhận được sự khác biệt so với những vùng lân cận. Thời điểm cần duy trì thường xuyên : 11h – 17h30.

Hỗ trợ cho hệ thống tạo ẩm bằng hồ nước, thùng nước đặt trong nhà (tránh làm hồ nước những tầng trên)

Làm hào nước quanh nhà để ngăn chặn kiến,gián,chuột và hỗ trợ luồng không khí mát cho hệ thống thông gió.

Phần hóa chất : gồm 2 loại.

Hóa chất tạo mùi : tạo mùi bầy đàn, xóa đi những mùi không cần thiết như mùi gạch đá xi măng,mùi do thi công,mùi gỗ…Tạo nên một bầu không khí như có hàng trăm cặp chim đang ở trong nhà. Thông thường sử dụng 4 loại kết hợp : KW3,PW,bột mùi(trắng) và phân chim thật.

Hóa chất kích thích (hormone & pheromone) : kích thích tuyến nước bọt, tạo mùi hưng phấn cho chim ở lại và làm tổ. Sử dụng nhiều trong trong trường hợp chim vào nhà nhiều nhưng ít ở,ít làm tổ.

Những phần phụ trợ khác :

Timer cơ : cài đặt hệ thống tự vận hành cho nhà Yến.

Đèn chống cú & bàn chông chống cú : ngăn không cho chim săn mồi bay vào nhà Yến.

Lọc nước : chống phèn,tạo nguồn nước sạch cho hệ thống tạo ẩm hoạt động tốt.

Camera & đầu ghi : giúp theo dõi nhà Yến từ xa,tránh ra vào làm ảnh hưởng tới chim trong thời gian đầu thăm dò nhà Yến.

Bộ dự trữ điện : có thể dùng bình Acquy xe hơi kết hợp với Inverter tự động đảo chiều để duy trì cho hệ thống âm thanh hoạt động những khi mất điện.

Tổ giả : gắn gần loa trong nhà để chim yên tâm ở lại trong thời gian chưa làm tổ,và những con chim non tự tin quẹt tổ trong lần đầu sinh sản…

Hoswift

Thanh Gỗ làm tổ

Trước đây chim Yến thường vào làm tổ tại những căn nhà hoang. Những ngôi nhà mái ngói,vòm rộng như rạp hát,nhà kho,chợ,trường đại học...thường được Yến thích và an tâm sinh sống trong mùa gió bão.Lâu dần những ngôi nhà đã trở nên quen thuộc với loài Aerodramus Fuciphagus amechanus,chúng tập trung ngày càng đông và làm tổ trên những thanh đà (thường làm bằng gỗ tếch),trên tường...

Những người đầu tiên khám phá và nghiên cứu về chim Yến đã dựa vào những đặc điểm đó để làm nhà nuôi Yến.Bắt đầu bằng gỗ tếch,tấm xi măng,sau một thời gian dài trải nghiệm đã có một số vật liệu tối ưu hơn để thay thế.Thực chất phần gỗ rất quan trọng do đó là nơi chim trực tiếp làm tổ,xem như làm hộ khẩu cả đời,khi phần này gặp sự cố rất khó để thay đổi mà không làm ảnh hưởng tới chim.Trước đây nhiều người sử dụng những loại gỗ tại địa phương để làm giảm chi phí như gỗ dừa,cây tràm,cây trâm,xoan..thậm chí cây thông dầu,có người tự đỗ những tấm lam bằng xi măng,đá thiên nhiên và trong thời gian đó,những ngôi nhà này dường như không gặp khó khăn gì trong việc dẫn dụ chim về ở và làm tổ.Như ở Hà Tiên-Kiên Giang,hơn 10 ngôi nhà xây dựng trong những năm trước 2010, đóng tổ bằng cây thông dầu nhưng lượng chim ở rất đông.
Đến thời điểm những năm 2008-2009, phong trào nuôi Yến bùng nổ,việc số lượng nhà nuôi tăng nhanh và dồn cụm đã phát sinh rất nhiều khó khăn cho những nhà nuôi xây dựng sau.Những vật liệu làm tổ truyền thống đã không còn hấp dẫn và cạnh tranh,lượng chim ở ít,lâu làm tổ,bị rớt tổ...Những công ty chuyên nghiệp đã nghiên cứu một số vật liệu mới như tấm SWO2,tấm xi măng đúc theo công nghệ cao,tấm gỗ nhựa,gỗ meranti của Malaysia...,nhưng càng làm cho chủ nhân những nhà nuôi Yến càng thêm mơ hồ và rất dễ bị sai phương hướng.Để biết được hiệu quả của những vật liệu mới này,họ phải trả một giá quá đắt và sau một thời gian dài mới thấy được.Tất nhiên họ không thể quá tin vào một đơn vị tư vấn vì những ý kiến đưa ra hầu hết đều mang tính thương mại.Bên cạnh đó là những nguồn gỗ giả,gỗ tạp trộn lẫn,gỗ chất lượng kém,mối mọt,nấm mốc mà khách hàng không thể nào phát hiện được.

Vậy đâu là chọn lựa sáng suốt nhất ? Tôi đã xem rất nhiều nhà Yến gặp thất bại do phần thanh gỗ làm tổ,những ngôi nhà Yến đóng tổ bằng tấm lam kém chất lượng (đa phần do chủ nhà tự làm ) khi bị thiếu ẩm sẽ làm rớt tổ,chim bỏ đi..gỗ dừa chất lượng kém,nhanh bị hư hỏng,một số loại khác không cạnh tranh nổi do mùi gỗ nồng,mặt gỗ cứng.Thật ra bản chất của vấn đề là một vật liệu có mùi chim ưa thích,mặt gỗ mềm cho chim dễ làm tổ,độ bền cao,dễ thi công...Hiện nay có 2 loại đáp ứng được những yêu cầu này và được nhiều công ty chuyên nghiệp sử dụng,đó là Meranti nhập khẩu Malaysia,nguồn gốc từ cây Hopea và Shorea,và một loại thông đặc biệt của Việt Nam,xuất xứ từ vùng tây nguyên.

Nhưng loại Meranti thường giá thành rất cao ( 25-30 triệu vnđ/m³),và cũng rất khó tìm được một nguồn gỗ bảo đảm,thường bị trộn lẫn với những loại gỗ rẻ hơn nhưng nhìn khó phân biệt như xoan,chò chỉ.
Gỗ thông đặc biệt của Việt Nam (thông ba lá) giá trung bình sau sấy khô,bào rãnh,cắt theo quy cách nhà Yến từ 11 đến 15 triệu vnđ/m³,màu sáng,mềm,nhẹ,mùi dịu làm chim rất thích nhất là những thanh gỗ tươi.Hiện nay đa phần nhà Yến đều sử dụng loại gỗ này vì hiệu qua đã được chứng minh

qua rất nhiều công trình.Trước đây loại gỗ này được dùng để đóng Coffrage (cốp pha),độ bền cao nhưng phải trong điều kiện môi trường cho phép,do đó cần được sấy khô đạt 10% độ ẩm.Nếu chọn được lô gỗ có chất lượng bảo đảm,kết hợp với việc duy trì hệ thống tạo ẩm hợp lý,ổn định,mặt sàn không bị thấm thì khách hàng có thể hoàn toàn yên tâm cho nhà Yến của mình.

Hoswift.

BÀ RỊA - VŨNG TÀU

Nhà yến tại khu vực Bà Rịa - Vũng Tàu, diện tích trên 500m2, và vận hành hơn 1 năm với kết quả là 10 cặp chim ở lại với 2 tổ. Kết quả này thật quá không tốt so với số tiền của chủ đầu tư đã bỏ ra. Trong khi lượng chim ở đây nhiều vô số và sinh cảnh cũng rất tốt, nhà cặp ngay mé sông lớn với rừng tràm bao quanh, nhưng dần dần chim cũng không còn bị thu hút bởi nhà yến. Và đầu tiên tôi nhận thấy ngay là hệ thống âm thanh ngoài. Chủng loại loa, cách đặt vị trí loa ngoài không phù hợp và âm thanh mở quá lớn đã làm cho hệ thống loa ngoài không phát huy tác dụng.

Việc này không phức tạp, tôi đã cắt bỏ ngay 2 loa lớn bị rè, loại loa này là hàng Trung Quốc được bán nhiều ở chợ Nhật Tảo và có một số đơn vị thi công thường sử dụng. Ở miệng lỗ chỉ cần thay 2 loa NX9 và 1 NX10 của Nest-Amp là đã có một âm thanh miệng hay và hút chim tốt. Những loa không cần thiết cũng được cắt bỏ và thay bằng 1 loa lục giác kết hợp với 4 loa phóng xa, âm thanh ngoài được chỉnh lại mức phù hợp, và tôi phải giảm lại 50% so với mức âm thanh có sẵn.
Khó khăn ở đây là điều kiện trong nhà yến, có quá nhiều lỗi cần khắc phục, tôi đã đưa ra 1 danh sách gần 2 trang vể công việc phải làm :
1. Mở thêm 1 miệng lỗ mới thuận đường bay của chim
2. Mở rộng miệng lỗ có sẵn
3. Cắt bỏ 1 lớp tường chắn đường bay của chim ngay khu vực phòng lượn.

4. Gắn thêm đèn, bàn chông để chống chim săn mồi vào nhà yến
5. Gắn thêm loa dẫn ở vị trí thông tầng
6. Tăng cường thêm tổ hợp loa vòng trong nhà
7. Dọn vệ sinh nhà yến, bỏ hết những lớp phân cũ đã bị hư : một số nơi còn áp dụng việc ngâm phân chim cho thật sình rồi tạt lên tường, đây là việc cần hạn chế vì sẽ gây phát sinh mầm bệnh, ảnh hưởng tới môi trường mà không đem lại kết quả. Trước đây nhiều năm vẫn có kỹ thuật tạo mùi bằng nước phân tươi tạt quanh nhà yến, nhưng lâu dần những chuyên gia Malaysia, Indonesia đã phát triển thành những loại hợp chất hữu cơ thân thiện với môi trường và hiệu quả tối ưu, dễ sử dụng như PW, Love potion, SP-Mone...
8. Gắn thêm tổ giả, cải tạo hệ thống phun sương trong, lắp đặt hệ thống phun ngoài với 10 béc lớn phủ quanh mái nhà.
9. Xử lý gỗ mốc và chống thấm sàn....
Có 2 việc đáng mừng là phần thô được thiết kế bảo đảm và mát, còn vài chỗ đọng nước gây thấm sàn nhưng khắc phục được, và việc quan trọng là chủ đầu tư vẫn giữ được sự bình tĩnh, lạc quan. Nghề nuôi chim yến cần nhiều đến sự kiên nhẫn và đây là mấu chốt của thành công, nếu nôn nóng và nản chí sẽ rất dễ bị sai hướng và từ bỏ.
Theo ý kiến của chủ đầu tư, người thiết kế nhà yến này cũng đã làm được nhiều căn kết quả rất tốt, riêng nhà yến của anh thu hoạch đã trên 5kg/ tháng, và người này cũng thừa sự nhiệt tình, trách nhiệm cho việc chăm sóc, lượng chim về thời gian đầu rất đông nhưng kết quả không như mong đợi.
Tôi đã nêu lên 2 vấn đề cốt lõi và mong những người đầu tư nuôi chim yến nên quan tâm đến những điểm này :
- Thời điểm : chúng ta không thể nhìn vào những căn nhà yến đã xây dựng cách đây 3,4 năm trước và đạt kết quả tốt để áp dụng cho nhà yến chuẩn bị xây dựng, đơn giản là một khi nhà yến được xây mới càng nhiều thì mức độ cạnh tranh càng cao và vô hình chung làm cho chim yến có quá nhiều sự lựa chọn và chắc chắn sẽ khó tính hơn. Như những công ty làm nghề nuôi chim yến như chúng tôi, việc gắn loa, đóng gỗ, đi dây, xây thô, hóa chất, tiếng chim... phải được đổi mới và cập nhật theo từng giai đoạn.

- Một cái nhìn tổng quan : khi quyết định đặt nền móng cho một căn nhà yến, chúng ta nên nhìn vào bản đồ và xem xét trên diện rộng hơn, 10km hoặc 20,30km quanh địa điểm muốn xây dựng, ta sẽ nhận ra nhiều vấn đề và sẽ giảm được nhiều rủi ro. Như trường hợp này, ngay tại nhà yến chim thường xuyên về tìm mồi và chơi đùa trên sông, có lúc quan sát thấy hơn 500 cặp nhưng nếu xét kỹ thì lượng chim này đã được nuôi lâu năm tại khu vực Trung Tâm Thương Mại của Thị Xã Bà Rịa. Khu vực đó có hơn 50 căn nhà nuôi yến với mặt bằng kỹ thuật và sản lượng tốt, vậy việc thu hút chim non từ khu vực đó có dễ dàng và thành công với 1 kỹ thuật cũ, không có sức cạnh tranh ?

Và rất vui là sau khi cải tạo khoảng 3 tuần lượng chim ở đã tăng nhanh lên trên 20 cặp và chim về quây quần miệng lỗ rất đông. Chủ đầu tư đã gửi mail cảm ơn, tôi biết căn nhà yến này sẽ nhanh chóng mang lại kết quả và công lao lớn nhất phải nói đến là tinh thần của người chủ nhà : sự bình tĩnh và lạc quan...!
Hoswift